Psikolojik Dayanıklılık: Geliştirilebilir Bir Yetkinlik

Psikolojik Dayanıklılık Nedir?

Psikolojik dayanıklılık, her şeye rağmen yola devam edebilme becerisidir. Psikolojik olarak dayanıklı olan kişi, şartlar değiştiğinde, zorlaştığında hızlıca uyum gösterebilir.

Psikolojik Dayanıklılık Neden Önemlidir?

Yaşam, insanın karşısına farklı zamanlarda farklı zorluklar çıkarabilir. Dayanıklılık düzeyi yüksek olan kişi bu zorlu dönemden, diğerlerinin aksine güçlenerek ve gelişerek çıkar. Çünkü, yaşadıklarını birer öğrenme ve gelişme fırsatı olarak görür. Dayanıklılık düzeyi yeterince yüksek olmayanların ise, bu dönemde kaygı düzeyi yükselir. Yüksek kaygı düzeyi ise, ne yazık ki, birçok fiziksel hastalığın tetikleyebilir.

Psikolojik Dayanıklılık Doğuştan Gelen Bir Özellik Midir?

Soruyu tersten ele alarak cevaplayalım. Aslında hiç kimse psikolojik dayanıklılık düzeyi düşük olarak dünyaya gelmez. Nasıl bir ebeveyn tutumu ile büyütüldüğü, ebeveynin psikolojik dayanıklılık düzeyi başta olmak üzere, ebeveynin kaygı düzeyi, vb. gibi özellikleri, kişinin aldığı eğitim, yaşadığı çevre ve koşullar, karşılaşılan travmalar, yaşanan krizler, kayıplar psikolojik dayanıklılık düzeyi üzerinde etkisi olan faktörlerdir.

Psikolojik Dayanıklılık Geliştirilebilir Mi?

Psikolojik dayanıklılık üzerine 15-20 yılı kapsayan sürelerde yapılan araştırmalar, okul öncesi çağında yüksek psikolojik dayanıklılık düzeyinde olan bazı çocukların -ebeveyn tutumu gibi- nedenlerle lise veya üniversite döneminde psikolojik dayanıklılık düzeylerinin düştüğünü göstermektedir. Öyleyse, psikolojik dayanıklılık değişebilir bir yetkinliktir. Eğer bir takım nedenler düşürebiliyorsa, öyleyse yerinde yapılacak uygun çalışmalar da yükseltebilir.

Psikolojik Dayanıklılık Nasıl Geliştirilebilir?

Kişinin yaşına, eğitimine ve psikolojik dayanıklılık düzeyine göre, eğitim, koçluk, bir takım alanlara yönelik yapılacak psikolojik danışmanlık çalışmaları ile geliştirilebilir. Bu çalışmaların çoğundaki ortak konulardan biri olarak "Olumlu Bakış Açısı" yer alır. Bizim de size önerimiz, buna yönelik ailece oynayabileceğiniz bir oyun.

Oyunun ismi: Bir İyi Bir de Kötü Haberim Var!

İlk oyuncu iyi bir haber ile başlar. Yanındaki ona bir kötü haber ekler. Örneğin:

- İyi bir haberim var! Yarın okullar tatil olacakmış.

- Kötü bir haberim var! Ekstra ev ödevimiz var.

- İyi haber! Ödev, bir lunapark gezisi üzerine yazı yazmak.

- Kötü haber! Lunaparktaki "Hızlı Tren" bakımda olduğu için kapalı imiş.

- İyi haber! "Hızlı Tren" kapalı olduğu için bedava dondurma dağıtılacakmış.

- Kötü haber! Dondurma külahları bitmiş.

...

Oyun, oyunculardan biri daha fazla yaratıcı olamadığı ve yeni bir iyi veya kötü haber bulamadığında biter.

Her kötü haberin iyi bir haberi olabilir. İlkin kötü gibi gelen çoğu haber sonra zaman içinde iyiye dönebilir. Bu oyun, hem sizin hem de çocuğunuzun "olumlu bakış açısını" kazanmanız için iyi bir egzersiz olabilir. "Olumlu bakış açısı" ise psikolojik dayanıklılığınızı besler.

Kaynak:

Plummer, Deborah, Alice Harper, "Helping Children to Cope with Change, Stress and Anxiety: A Photocopiable Activities Book".