İki Kere Farklı Çocuklar

Potansiyeli yaş ortalamasının üst sınırının da üstünde olmasına rağmen, bir veya bazen birden fazla engel nedeniyle, bu potansiyeli ortaya koyamayan, potansiyelinin altında performans sergileyen çocuklardır. Bu engeller arasında fiziksel veya duyusal olanlar bulunsa da, temel olarak iki başlık altında toplanabilir:

• Özgül Öğrenme Güçlüğü (Disleksi, diskalkuli, disgrafi, dispraksi, vb.)

• Davranış veya zihinsel engeller (Asperger Sendromu, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi)

Başlıklar farklı olsa da, durum kısaca şöyle özetlenebilir. Yaş ortalamasının üst sınırının da üstünde bir zeka düzeyine sahip olan çocuğun, bilişsel yetkinlikleri arasında uyumsuzluk söz konusudur. Çocuk iki kümenin kesişimi gibidir. Bir küme, normal üstü zeka düzeyi, diğer küme ise örneğin, özgül öğrenme güçlüğüdür. Bu durum, çocuğun sahip olduğu potansiyel ile ortaya koyduğu performans arasında önemli bir fark olarak kendini gösterir. Bu uyumsuz durum, sadece çocuğun sahip olduğu potansiyeli ortaya koymasına engel olmaz, müdahale edilmediğinde zaman içinde potansiyelinde körelmeye de neden olabilir. Bununla birlikte çocuk duygusal olarak etkilenebilir; örneğin, öz güven sorunları ortaya çıkabilir.

İki Kere Farklı Çocuğun Ebeveyni Nasıl Bir Yol İzleyebilir?

Öncelikle çocuğunuzun "iki kere farklı" olduğuna dair değerlendirmenin bir uzman tarafından ve bilimsel bir yöntemle yapılmasını sağlayın. Bu tür bir bilimsel değerlendirme, çocuğunuzun potansiyelini ortaya koymasındaki engellerin neler olduğuna ve bunların nasıl ortadan kaldırılabileceğine dair bir yol haritasıdır. Buna dayanarak, çocuğunuzun gelişime açık bilişsel yetkinlikleri başta olmak üzere, tüm bilişsel yetkinlik alanlarını kapsayan ona özel yapılandırılmış bir müdahale programına dahil olmasını sağlayabilirsiniz.

Bir uzmandan alacağınız desteğin yanı sıra, davranışlarınızın ve ebeveynlik tutumunuzun da çocuğunuzun potansiyelini ortaya koymasında belirleyici olduğunu unutmayın:

1. Anlayışlı olduğunuz kadar hızlı yol alırsınız. "Anlayışlı olmak" çok basit gibi görünse de, söz konusu "iki kere farklı" bir çocuksa, bazen uyması, uygulaması zor olabilir. Duygularınızı kontrol etmeye çalışın. Çocuğunuzla yeterince empati kuramadığınızı, sabırlı ve sakin olamadığınızı düşünüyorsanız, bir uzmandan destek alabilirsiniz.

2. Mükemmel bir ebeveyn olmaya çalışmayın. Sadece elinizden gelenin en iyisini yapmaya çalışın ve çocuğunuza koşulsuz sevgi gösterdiğinizden emin olun. Siz mükemmellik peşinde koşarken ister istemez çocuğunuzun üzerinde bir baskı yaratırsınız. Yüksek potansiyele sahip çocuklar zaten doğaları gereği mükemmelliyetçi olmaya yatkındırlar. Bunu su yüzüne çıkarmayın veya pekiştirmeyin. Mükemmelliyetçi tutum stres düzeyini artırır. Yüksek stres düzeyi ise fiziksel ve psikolojik birçok soruna neden olabilir.

3. Potansiyeli yüksek çocukların duyguları da yoğundur. Duygusal iniş çıkışlar, ani parlamalar, öfke nöbetleri, geçimsiz veya işbirliğinden, anlayıştan uzak, "dediğim dedik" tavırlar olabilir. Tüm bu yoğun duygulara empati ile yaklaşmaya çalışın. Ama bu davranışları belli bir disiplin çerçevesi içinde, sınırları belirleyerek yönetmeye de gayret edin.

4. Çocuğunuzun avukatı olmayı, onun haklarını nasıl savunmanız gerektiğini öğrenin. Bu da çocuğunuzu gerçekten çok iyi tanımanızı gerektirir. "İki kere farklı" olmanın sonuçlarını; nerede ve nasıl davranışların ortaya çıkabileceğini bilin. Bilin ki, yeri geldiğinde ifade edebilin.

5. Başka "iki kere farklı" çocuk ebeveynleri ile iletişime geçmeye çalışın. Kitaplardan öğreneceğinizden daha fazlasını bazen sizden daha deneyimli ebeveynlerden öğrenebilirsiniz.

Son, ama en önemli olarak; "bir kere farklı" çocuğun bile potansiyelini daha iyi ortaya koyabilmesi için uzman desteğine ihtiyacı vardır. Bu durumda, "iki kere farklı" çocuğun böyle bir desteğe daha fazla ihtiyacı olabileceğini unutmayalım.

Kaynak:

1. Klein, Barbara, Raising Gifted Kids: Everything You Need to Know to Help Your Exceptional Child Thrive.

2. Distin, Kate, Gifted Children: A Guide for Parents and Professionals.